Wystawanie naszego nosa z twarzy nie jest tylko względem estetycznym. Nos m.in. został stworzony do tego, by ograniczyć przegrzewanie ciała podczas wysokich temperatur. Dlaczego i jak? Dowiesz się z tego wpisu.
Nasi ewolucyjni przodkowie, gdy zaczęli się przemieszczać w upalnym i tropikalnym klimacie potrzebowali adaptacji, które pozwalały im utrzymać optymalną temperaturę ciała, ograniczyć przegrzewanie i odwodnienie. Jednym z takich przystosowań było wytworzenie wystającego nosa zewnętrznego. Wnętrze nosa jest pełne „zakamarków” wytworzonych przez liczne chrząstki i małżowiny. Budowa nosa sprawia, że wdychane powietrze krąży w nosie, wpada w turbulencje i dodatkowo przechodząc przez jamę nosową zmienia swój kierunek. Dzięki takiej drodze przepływu powietrze wiruje i przez dłuższy czas ma kontakt z nabłonkiem wyściełającym jamę nosową, co jest kluczowe w termoregulacji.
Dlaczego podczas upałów warto oddychać nosem?
- Nos nawilża wdychane powietrze – jama nosowa zbudowana jest z nabłonka migawkowego – wyposażonego w rzęski i komórki kubkowe produkujące śluz. Dzięki oddechowym turbulencjom powstałym w nosie zewnętrznym, suche powietrze zostaje w względnie długim kontakcie ze śluzem, co pozwala na jego odpowiednie nawilżenie.
- Gdy oddychasz nosem tracisz o 42% mniej wody niż gdy oddychasz ustami – turbulencje nosowe spowalniają oddech, a unaczynienie krwionośne śluzówki nosa wpływa na utrzymywanie temperatury w jamie nosowej, co przyczynia się do efektywniejszego odzyskiwania wody przez śluz z wydychanego powietrza.
- Nos reguluje temperaturę powietrza, którym oddychasz – długość drogi jaką pokonuje powietrze w Twoim nosie pozwala na regulację jego temperatury (wymiana ciepła). W nosie produkowany jest również tlenek azotu NO, który wykazuje działanie wazoaktywne – wpływa na kurczliwość naczyń krwionośnych nosa. Przez tę kurczliwość w ciepłym powietrzu opór dla powietrza w nosie się zmniejsza, a w zimnym zwiększa.
Jak usprawnić oddychanie nosem?
- Stosuj ćwiczenia oddechowe z bezdechem po wydechu (Nigdy nie rób bezdechów gdy jesteś w ciąży!) – takie ćwiczenia za sprawą wzrostu CO2 rozszerzają drogi oddechowe, dzięki czemu łatwiej oddychać przez nos.
- Oddychaj wolno, z długim wydechem i dolnożebrowo – to w najlepszy sposób wykorzysta oddychanie nosem i pozwoli na utrzymanie optymalnego balansu gazów oddechowych, co zaprocentuje „odblokowanym nosem”.
- Stosuj mruczando – wydechy z mruczeniem zwiększają ilość NO w drogach oddechowych, co usprawni utrzymywanie odpowiedniej temperatury powietrza.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej o tym jak oddychać nosem i dlaczego to takie ważne sięgnij po eBook „Oddychaj na zdrowie”, tam znajdziesz cały rozdział na ten temat 🙂
Źródła:
Temperature conditioning of nasal air: effects of vasoactive agents and involvement of nitric oxide William E. Holden, John P. Wilkins, Michelle Harris, Henry A. Milczuk, and George D. GiraudJournal of Applied Physiology 1999 87:4, 1260-1265
Svensson, Sophie & Olin, Anna-Carin & Hellgren, Johan. (2006). Incresed net water loss by oral compared to nasal expiration in healthy subjects. Rhinology. 44. 74-7.
Proctor DF, Andersen I, Lundqvist GR. Human nasal mucosal function at controlled temperatures. Respir Physiol. 1977 Jun;30(1-2):109-24. doi: 10.1016/0034-5687(77)90025-1. PMID: 877442.
