Wyobraź sobie, że siedzisz na prawie pustej plaży. Kawałek dalej grupka młodzieży gra w piłkę plażową, wesoło się śmiejąc. Przed Tobą bezkres oceanu. W oddali widzisz białe żagle falujące na wietrze. Słyszysz szum wody, śpiew mew i spokój wiatru. Czujesz na skórze ciepło słońca i delikatną bryzę. Aż nagle dostajesz piłką w głowę. I jeszcze raz. I jeszcze raz. Za każdym razem próbujesz znów się uspokoić. Bezkres oceanu. Piłka w głowę. Szum wiatru. Uderzenie. Tak właśnie czuje się Twój mózg gdy próbuje spać, a zaburzenia oddychania mu na to nie pozwalają.
Zaburzeniom psychicznym takiem jak:
- zaburzenia depresyjne
- zaburzenia lękowe
- zaburzenia neurorozwojowe (np. autyzm)
- zaburzenia neuropoznawcze(np. otępienie w chorobie Alzheimera)
- zespół stresu pourazowego
- zaburzenia seksualne
– często towarzyszą zaburzenia oddychania podczas snu. Zaburzenia oddychania podczas snu obecne są również u osób z ADHD, deficytami pamięci, trudnościami z utrzymaniem koncentracji oraz ogólnym pobudzeniem i drażliwością.
Skutki zaburzeń oddychania podczas snu
Problemy z oddychaniem podczas snu doprowadzają do defragmentacji snu, która nie pozwala na głęboki sen, wspierający funkcjonowanie poznawcze mózgu oraz upośledza mechanizmy samo-naprawcze układu nerwowego. Osoby, które cierpią na bezdech senny budzą się zmęczone. Nierzadko w stresie, co może nasilać lub wręcz wywoływać zaburzenia lękowe i depresję. Chrapanie również może powodować podobne obniżenie jakości snu. Jednocześnie zdrowy, regenerujący sen wspiera funkcjonowanie mózgu, usprawnia procesy odbudowy, a także pozwala na lepsze zarządzanie stresem, poprawia ogólny dobrostan fizyczny i psychiczny
Co się dzieje podczas bezdechu?
Zaburzenia oddychania podczas snu, związane z bezdechem i hipowentylacją powodują obniżenie poziomu tlenu w mózgu i równocześnie podwyższenie poziomu dwutlenku węgla we krwi. Podczas czuwania stan ten może wywołać atak paniki. Mózg “myśli”, że zabraknie mu powietrza.
Oznacza to, że osoba doświadczająca bezdechu podczas snu doznaje „włączania i wyłączania ataku paniki” przez całą noc. Przez cały czas ciało doświadcza dominacji układu współczulnego, który odpowiedzialny jest za reakcje walki i ucieczki. Nie może dojść do pełnej regeneracji podczas wypoczynku nocnego.
Osoba będąca w takim stanie budzi się w stresie, zmęczeniu i może doświadczać zaburzeń psychicznych takich jak zespoły lękowe i depresja.
Ponadto osoby dotknięte lękiem napadowym mają podwyższoną wrażliwość na dwutlenek węgla, oznacza to, że na ten sam poziom stężenia CO2 szybciej niż osoby bez zaburzeń odczują silny stres, prowadzący również do ataku paniki. Ośrodki oddechowe u osób z lękiem napadowym mają większą wrażliwość na dwutlenek węgla.
Jak wykorzystać tę wiedzę?
Trenuj wolny, zredukowany oddech, co zwiększy Twoją tolerancję na dwutlenek węgla.
Warto wiedzieć!
Przepona związana jest z nerwem błędnym, który jest głównym wykonawcą układu przywspółczulnego, spowalnia bicie serca i wycisza układ nerwowy.
Jak wykorzystać tę wiedzę?
Trenuj oddech dolnożebrowy. Pamiętaj, że oddech ten powinien być łagodny i spokojny, by nie wywoływał niepotrzebnych strat CO2 oraz hiperwentylacji.
Trening oddechowy na recepcie?
Diagnostyka i terapia zaburzeń oddychania podczas snu oraz higiena snu powinny być nieodłącznym elementem leczenia zaburzeń psychicznych oraz wspierania zdrowia psychicznego.
Trening oddechowy powinien być na recepcie od każdego psychiatry i terapeuty.
Żródła:
Cheng P, D Casement M, Chen CF, Hoffmann RF, Armitage R, Deldin PJ. Sleep-disordered breathing in major depressive disorder. J Sleep Res. 2013;22(4):459-462. doi:10.1111/jsr.12029
Flemons WW, Tsai W. Quality of life consequences of sleep-disordered breathing. J Allergy Clin Immunol. 1997 Feb;99(2):S750-6. doi: 10.1016/s0091-6749(97)70123-4. PMID: 9042067.
Sikter A, Faludi G, Rihmer Z. The role of carbon dioxide (and intracellular pH) in the pathomechanism of several mental disorders. Are the diseases of civilization caused by learnt behaviour, not the stress itself? Neuropsychopharmacol Hung. 2009 Sep;11(3):161-73. PMID: 20128395.
