Funkcje oddychania – czyli wielowymiarowe znaczenie oddechu.

Ile jesteś w stanie wytrzymać bez powietrza? Minutę, dwie? Trzy? Dobra. Nie chodzi o to, by teraz to sprawdzać i robić zawody na nowy rekord świata.  Chcę ci tylko uświadomić, że nie jest to długo 😉 Bez jedzenia i wody wytrzymasz dłużej. 
Jak widzisz znaczenie oddechu dla naszego ciała jest ogromne. Dziś tłumaczę dlaczego oddech jest tak ważny dla pracy naszego ciała.

Oddychanie jest podstawową funkcją naszego życia i utrzymywania zdrowia. Głównym zadaniem oddychania jest wymiana gazowa – dostarczanie tlenu i usuwanie nadmiaru dwutlenku węgla. Jednak na tym znaczenie oddychania się nie kończy. 

Funkcje oddychania można podzielić na podstawowe (pierwszorzędne) i drugorzędne (Courtney 2016). Funkcje podstawowe są niezbędne do przeżycia, a drugorzędne sprawiają, że inne układy działają efektywniej. 

Przyjrzyjmy się bliżej funkcjom oddychania, dzięki czemu łatwiej będzie zrozumieć pojawiające się dysfunkcje. 

Podstawowe funkcje oddychania

  1. Funkcja biochemiczna
  • Oddychanie reguluje poziom O2, CO2 i pH organizmu. 
  • Układ nerwowy koordynuje współpracę płuc, układu krążenia i nerek w celu utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej w ciele. W przypadku chorób płuc lub układu krążenia może dochodzić do obniżenia poziomu tlenu (hipoksja) lub zwiększenia poziomu CO2 (hiperkapnia). 
  • Równowaga kwasowo-zasadowa jest konieczna do prawidłowego przebiegu procesów życiowych. Jest wynikiem licznych procesów homeostazy ustrojowej. 

2. Funkcja biomechaniczna

  • Związana jest z czynnością mechaniczną mięśni oddechowych, klatki piersiowej oraz wzorca oddechowego. Praca mięśni oddechowych, która powoduje zmiany ciśnień w płucach umożliwia wymianę gazową w pęcherzykach płucnych. 
  • Zmiana ciśnień dotyczy również jamy brzusznej, gdzie usprawnia przepływ limfy, wpływa na pracę narządów jamy brzusznej i miednicy, a także uczestniczy w powrocie żylnym krwi do serca.  

Drugorzędne funkcje oddychania

Wydajność tych funkcji jest związana z wydajnością funkcji podstawowych. Funkcje te nie są bezpośrednio związane z wentylacją i wymianą gazową, ale wiążą oddychanie z czynnością innych procesów i układów. Oddychanie wpływa na modulację w autonomicznym układzie nerwowym, pobudzenie i procesy regeneracyjne, kontrolę postawy ciała i funkcje motoryczne oraz liczne procesy związane z utrzymaniem i zmianą ciśnień w ciele. 

Psychofizjologia i Autonomiczny Układ nerwowy

  • Regulacja stanów emocjonalnych i psychicznych 
  • Modulacja między reakcjami pobudzenia i regeneracji – równowaga współczulno-przywspółczulna 

Kontrola motoryczna i posturalna

  • Regulacja ciśnień w cylindrze oddechowym
  • Wspieranie stabilizacji kręgosłupa
  • Podstawa dla funkcjonalnych wzorców ruchowych

Mowa i wokalizacja

  • Emisji głosu
  • Kontrola motoryczna oddechu podczas mówienia

Rytmy i oscylacje homeostatyczne 

  • Promowanie interakcji homeostatycznych między zmiennymi układami
  • Częstotliwość oddychania wynosząca ok. 6 oddechów na minutę zwiększa regulację fizjologiczna. 

Dynamika przepływu płynów i ciśnień 

  • Wytwarzanie i regulacja różnicy ciśnień między jamą klatki piersiowej i jamą brzuszną
  • Dynamika przepływu płynów w: układzie krwionośnym, limfatycznym i płynu mózgowo-rdzeniowego. 

Wszystkie funkcje oddychania, podstawowe i drugorzędne współpracują ze sobą. Zaburzenia w funkcjach podstawowych będą powodowały niewydajność funkcji drugorzędnych i odwrotnie. Z tego powodu np. przewlekły silny stres manifestujący się hiperwentylacją może powodować objawy związane z niedotlenieniem – bóle głowy, zaburzenia koncentracji, ale również bóle kręgosłupa. Dlatego warto zawsze pamiętać o oddechu, gdy odczuwamy problemy fizyczne lub psychiczne. Zwracaj też na to uwagę u swoich pacjentów i klientów, bo może oddech będzie najprostszym elementem, który pomoże w procesie terapeutycznym lub treningowym.  

Źródła:

Courtney, R.. “A Multi-Dimensional Model of Dysfunctional Breathing and Integrative Breathing Therapy – Commentary on The functions of Breathing and Its Dysfunctions and Their Relationship to Breathing Therapy.” Journal of Yoga & Physical Therapy 6 (2016): 1-3.

Facebook
Twitter
LinkedIn

Jeżeli chcesz więcej dowiedzieć się o oddychaniu i poznać skuteczne metody treningu oddechowego... ⏬ :)

Dodatkowo, dostaniesz za darmo eBooka “Oddychanie nosem – Przewodnik”

Zapisując się do newslettera wyrażasz zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych w postaci adresu e-mail przez sofizjo.pl w celu przesyłania na podany przeze mnie adres e-mail newslettera oraz informacji handlowych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. a RODO oraz art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, jak również w celu weryfikacji listy subskrybentów ww. newslettera.Oświadczasz, że zapoznałeś/aś się z klauzulą informacyjną dot. przetwarzania moich danych dostępną tutaj.

Może cię zainteresować:

Jak sprawdzić czy dobrze oddycham?

Regularna ocena własnego oddechu jest ważnym elementem dbania o zdrowie i dobre samopoczucie. Przygotowałam krótki przewodnik, który pomoże Ci samodzielnie ocenić swój oddech 👇🏻 Krok

Czy Można Oddychać Przez Usta?

Oczywiście, że tak! I to nie tylko wtedy, gdy mamy katar i zatkany nos. Oddychanie nosem daje nam dużo więcej korzyści – to prawda. Zawsze

Co NOS robi dla mózgu?

Zgłębiając tajniki oddychania, często zapominamy, jak ogromny wpływ może ono mieć na nasze zdrowie, samopoczucie i działanie mózgu. Choć większość z nas oddycha niezauważalnie i

Ćwiczenia oddechowe na zatoki

Oddychanie nosem jest kluczowe dla naszego zdrowia, pomaga filtrować, nawilżać i ocieplać powietrze, które wdychamy, zwiększając przy tym w nim obecność tlenku azotu (NO), co