Terapia dodatnim ciśnieniem wydechowym (PEP) to niezwykle skuteczna technika wspomagająca leczenie pacjentów z problemami oddechowymi, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), mukowiscydoza czy powikłania pooperacyjne. Jedną z prostszych, a jednocześnie skutecznych metod jest terapia z wykorzystaniem tzw. bottle-PEP. Jak działa ta metoda, jakie ma zalety i jak ją prawidłowo wykonywać? Przeczytaj, by dowiedzieć się więcej 🙂
Jak działa bottle-PEP?
Bottle-PEP to urządzenie domowej roboty, które generuje dodatnie ciśnienie wydechowe poprzez wydychanie powietrza do plastikowej butelki wypełnionej wodą. Oto podstawowe elementy:
- Plastikowa butelka: Zwykle o pojemności 1,5 litra, wypełniona wodą na poziomie generującym ciśnienie 10 cmH₂O – a tak bardziej życiowo napełniamy około 1/3 do 1/2 wysokości.
- Rurka: O długości od 20 do 80 cm i średnicy co najmniej 8 mm, zanurzona w wodzie. (Taką rurkę znajdziesz w aptece lub sklepach medycznych o przeznaczeniu medycznym, np. dreny )
Podczas wydechu powietrze wytwarza opór w wodzie, co:
- Zwiększa ciśnienie w drogach oddechowych, zapobiegając zapadaniu się pęcherzyków płucnych.
- Pomaga w usuwaniu wydzieliny z dróg oddechowych dzięki generowanemu przepływowi powietrza i oscylacjom wody.
- Poprawia objętość płuc poprzez rozszerzanie ich struktur i pracę mięśni.
Jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia bottle-PEP?
Sprzęt:
- Przygotuj plastikową butelkę wypełnioną wodą do poziomu generującego odpowiednie ciśnienie.
- Zanurz rurkę w wodzie tak, by jej koniec znajdował się kilka centymetrów poniżej powierzchni.
Instrukcja:
- Usiądź lub połóż się w wygodnej pozycji (np. leżącej na plecach lub na boku).
- Weź głęboki wdech nosem, pozwalając powietrzu dotrzeć do dolnych partii płuc.
- Zrób powolny, kontrolowany wydech przez rurkę do wody. Powietrze powinno wytwarzać bąbelki w butelce. Wydech powinien być długi i intensywny. Możesz delikatnie mruczeć. Utrzymaj dmuchanie w butelkę przez dłuższy czas.
- Powtórz wydech 5 razy w każdej pozycji.
- Wykonuj ćwiczenie dwa razy dziennie.
Zalety bottle-PEP
- Poprawa funkcji płuc:
- Zwiększa objętość płuc.
- Redukuje nadmierną inflację płuc.
- Usuwanie wydzieliny:
- Pomaga w oczyszczaniu dróg oddechowych z nadmiaru śluzu, co jest szczególnie ważne w POChP i mukowiscydozie.
- Bezpieczeństwo i dostępność:
- Bottle-PEP jest tanim i łatwym do wykonania urządzeniem, które można stosować w domu.
- Wsparcie pooperacyjne:
- Pomaga zapobiegać powikłaniom płucnym, takim jak niedodma, u pacjentów po operacjach klatki piersiowej i serca.
- Poprawa natlenienia:
- U pacjentów po COVID-19 zauważono lepsze wyniki saturacji tlenu po zastosowaniu tej metody.
Metoda PEP w chorobach płuc
Dodatnie ciśnienie wydechowe (PEP) to technika szeroko stosowana w rehabilitacji pulmonologicznej. Wykorzystuje różne urządzenia, takie jak maski, ustniki czy właśnie bottle-PEP, aby wspierać funkcjonowanie układu oddechowego. Sprawdź inny sposób oddychania PEP tutaj.
Korzyści metody PEP:
- Redukcja liczby zaostrzeń:
- U pacjentów z POChP stosowanie PEP zmniejsza częstotliwość zaostrzeń
- Wsparcie wentylacji:
- Poprawia wymianę gazową dzięki lepszemu rozszerzaniu pęcherzyków płucnych.
- Łatwa adaptacja:
- Urządzenia PEP są dostępne w różnych wariantach, co pozwala dostosować terapię do potrzeb pacjenta.
Dla kogo jest bottle-PEP?
- Pacjenci z POChP w stabilnym stanie.
- Osoby po operacjach klatki piersiowej i serca.
- Pacjenci z mukowiscydozą.
- Osoby po COVID-19 z problemami oddechowymi.
Przeciwwskazania do ćwiczeń metodą bottle-PEP:
- Ostre infekcje dróg oddechowych (np. zapalenie płuc – chyba, że lekarz zaleci inaczej).
- Odma opłucnowa w ciągu ostatnich 6 miesięcy (ale też zależy od indywidualnych wskazań).
- Nieleczone/niewyrównane choroby płuc.
- Ostre ataki astmy.
- Infekcje ucha środkowego lub zapalenie zatok.
- Nudności lub wymioty.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń skonsultuj się z lekarzem lub fizjoterapeutą!
A co z głosem?
Podobnym ćwiczeniem jest metoda Lax Vox, która polega na wydychaniu powietrza przez rurkę w wodzie, ale służy głównie rehabilitacji głosu. Różni się jednak techniką – w LV ważna jest emisja dźwięku podczas wydechu, co dodatkowo wspiera struny głosowe i mięśnie krtani.
Podsumowanie
Bottle-PEP to prosta, skuteczna i dostępna metoda rehabilitacji oddechowej, która może wspomóc pacjentów z różnymi schorzeniami płuc. Dzięki regularnym ćwiczeniom można poprawić funkcję płuc, poprawić kondycję i zmniejszyć ilość wydzieliny w drogach oddechowych. Pamiętaj jednak, by zawsze skonsultować zastosowanie tej metody z fizjoterapeutą lub lekarzem specjalistą. Regularność i prawidłowa technika są kluczowe, by osiągnąć najlepsze rezultaty.
Żródła:
Liverani B, Nava S, Polastri M. An integrative review on the positive expiratory pressure (PEP)-bottle therapy for patients with pulmonary diseases. Physiother Res Int. 2020; 25:e1823. https://doi.org/10.1002/pri.1823
Fındık, B. N., Kenis- Coskun, Ö., Karadağ-Saygı, E., Gökdemir, Y., Ergenekon, A. P., & Karadağ, B. (2021). The safety and sustainability of bottle-pep therapy in pediatric patients with cystic fibrosis. Physiotherapy Theory and Practice, 39(2), 287–299. https://doi.org/10.1080/09593985.2021.2012859
McIlwaine M, Button B, Nevitt SJ.
Positive expiratory pressure physiotherapy for airway clearance in people with cystic fibrosis.
Cochrane Database of Systematic Reviews 2019, Issue 11. Art. No.: CD003147.
DOI: 10.1002/14651858.CD003147.pub5.
IOSR Journal of Nursing and Health Science (IOSR-JNHS)
e-ISSN: 2320–1959.p- ISSN: 2320–1940 Volume 4, Issue 4 Ver. IV (Jul. – Aug. 2015), PP 42-55
www.iosrjournals.org DOI: 10.9790/1959-04444255 www.iosrjournals.org 42 | Page
Comparison the effect of conservative therapy and blow bottle
among open heart surgery patients for the prevention of
postoperative pulmonary complications
Khar, M. N., Kausar, R., Akbar, R., Khan, M. R. I., Huda, N. U., Yousaf, G., & Faisal, S. (2024). Effects of Acapella versus Blow Bottle Positive Expiratory Pressure on Airway Clearance and Peak Expiratory Flow Rate in Post-Covid-19 Patients. Journal of Health and Rehabilitation Research, 4(1), 161–166. https://doi.org/10.61919/jhrr.v4i1.355
Keniş-Coşkun Ö, Kocakaya D, Kurt S, Fındık B, Yağcı İ, Eryüksel E. The effectiveness of additional long-term use of bottle-positive expiratory pressure in chronic obstructive pulmonary disease:
A single-blind, randomized study. Turk J Phys Med Rehab 2022;68(2):195-204
