Czyli czym jest i jak działa cykl nosowy?
Zatkana jedna dziurka nosa? Czy jedną dziurką nosa oddycha Ci się trudniej niż drugą?
Sprawdź to w prosty sposób.
Przyłóż palec do lewej dziurki i weź wdech tylko prawą.
Teraz przyłóż palec do prawej dziurki i weź wdech tylko lewą.
Czujesz różnicę w przepływie powietrza?
Jeżeli tak to jest to normalne. Około 80% zdrowych osób oddycha w ten sposób.
Jest to związane z tzw. cyklem nosowym.
Czym jest cykl nosowy?
Automatyczne równoczesne obrzęknięcie w jednej dziurce nosa i obkurczenie w drugiej małżowiny nosowej, zachodzące naprzemiennie w cyklach przez całą dobę.
Mechanizm ten oparty jest na asymetrii przepływu krwi w tkance erekcyjne nosa, czyli splotach jamistych, w małżowinie nosowej, działającej w taki sam sposób jak te, które znajdują się w łechtaczce i penisie.
Zmiana objętości splotów poprzez stopień wypełnienia krwią decyduje o świetle przewodów i możliwości przepływu powietrza. Regulacja tego wypełnienia odbywa się za sprawą działania Autonomicznego Układu Nerwowego (AUN). Układ parasymatyczny wywołuje obrzęk błony śluzowej nosa – krew napływa do splotów, a układ sympatyczny obkurcza śluzówkę, zmniejsza się w niej ilość krwi.
Układy te cały czas działają w ogólnej równowadze, jednak ich dominacja naprzemiennie zmienia się w dziurkach nosa. Raz układ współczulny dominuje w prawej, a raz w lewej – raz łatwiej oddychać dziurką prawą, a raz lewą. Ta asymetria jednak nie jest jedyną siłą napędową cyklu nosowego i tak naprawdę do końca nie wiemy jakie są jego fizjologiczne mechanizmy 🤷🏻♀️
Cykl nosowy trwa średnio 3-4 godziny, tzn. że co tyle czasu naturalnie zmienia się dominacja dziurki nosa.
Funkcje cyklu nosowego
Ale dlaczego nasz organizm wykształcił coś takiego?
Asymetryczne rytmy ciała mają za zadanie zwiększać nasz potencjał adaptacyjny. Gdy jedna strona ciała pracuje, druga odpoczywa. Gdy jedna zużywa energię, druga ją gromadzi.
❗️Ważne: stała i duża asymetria może być związana z dysfunkcjami nosa. W wyniku może dochodzić do zaburzeń funkcjonowania AUN. Warto to skonsultować z laryngologiem.
Sam cykl nosowy może mieć wiele funkcji:
- Specjalizacja receptorów węchowych na zapachy,
- Wymuszone oddychanie przez jedną dziurkę nosa jest związane ze zwiększonym wypełnieniem płuca po tej samej stronie,
- Zwiększenie ochrony płuc przed infekcjami płuc,
- Możliwe, że związany jest z z asymetryczną pracą półkul mózgowych (zadania werbalne – prawa dziurka/lewa półkula; zadania przestrzenne – lewa dziurka/prawa półkula). Osoby praworęczne częściej oddychają lewą dziurką nosa.
- Cykl nosowy zmienia się podczas snu – trwa dłużej niż podczas czuwania. Mówi to nam o połączeniu cyklu nosowego z aktywności mózgu.
- Odzwierciedla różne czynniki fizjologiczne – wydzielania potu, wielkość źrenicy, rytmy układu neuroendokrynnego, sercowo-naczyniowego, insulinowego
- Wartość diagnostyczna – zmienia się w różnych schorzeniach
Warto wiedzieć
Cykl nosowy zmienia się wraz z pozycją ciała. Gdy leżymy na boku utrudniony jest przepływ powietrza przez dolną dziurkę, a więc górna staje się bardziej drożna. Wykorzystaj to, by poprawić przepływ powietrza w niedrożnej dziurce nosa.
Jak usprawnić naprzemienność cyklu nosowego?
- Jeżeli czujesz stałą i znaczną dysproporcję przepływu powierza w nosie udaj się do laryngologa
- Naucz się oddychać – dominacja lewej półkuli oraz prawej części układu współczulnego (wynik asymetrii anatomicznej i funkcjonalnej) może spowodować utknięcie we wdechu i utrudnić wydech, co utrudni pracę przepony. Pojawi się wzorzec górnożebrowy zwiększając napięcie i stres. Skup się na wydechach!
- Dowiedz się jak zarządzać stresem – dbaj o relaks i regenerację w ciągu dnia, to usprawni balans układu autonomicznego.
- Pracuj nad naprzemiennym funkcjonalnym ruchem – asymetryczne dominacje mogą przeciążać ciało.
Źródła:
Kahana-Zweig R, Geva-Sagiv M, Weissbrod A, Secundo L, Soroker N, Sobel N (2016) Measuring and Characterizing the Human Nasal Cycle. PLoS ONE 11(10): e0162918. doi:10.1371/journal.pone.0162918
Carr H. Jaki związek mają asymetryczne rytmy ultradobowe i nerwowo-mięśniowe ciała ludzkiego. Fizjoterapia Funkcjonalna 5/2018
Marcin Konior Zmiana deformacji sygnału mowy u chorych po operacjach rynologicznych poprawiajcych drono nosa. Praca doktorska, Uniwersytet Jagielloński Kraków 2005
