Nie zdarza się to często, ale jednak. Nieprawidłowo stosowany trening oddechowy może szkodzić. Na szczęście w większości przypadków sprowadza się to do “niekomfortowych” skutków ubocznych, ale skutecznie może zniechęcić do wykonywania ćwiczeń oddechowych. Dlatego warto wiedzieć czego się można spodziewać, gdy coś z treningiem oddechowym pójdzie źle.
Skutki uboczne treningu oddechowego:
- Hiperwentylacja – zdarza się zdecydowanie najczęściej. Oddychamy za dużo, za bardzo za głęboko. Wkładamy w ćwiczenia zbyt dużo wysiłku, w wyniku czego tracimy CO2, przez co mogą pojawić się objawy zasadowicy oddechowej, np.: kręcenie w głowie, ciarki, drżenie mięśni, zaburzenia widzenia, ból głowy, a nawet omdlenie.
Jak temu zaradzić?
Zawsze pilnuj, by oddech był wykonywany wolno, spokojnie i bezwysiłkowo. Nie forsuj głębokości oddechu. Bardziej podążaj za swoim naturalnym oddechem i stopniowo go modyfikuj. - Nieprzyjemna świadomość oddechu – zwrócenie uwagi na oddech, który ma tendencję do zaburzeń, a także gdy odczuwamy duszność – może zwiększyć niepokój i dyskomfort. Jest grupa osób, która nie czuje się dobrze, gdy ma kontrolować swój oddech. I nie jest to niczym dziwnym. Duszność nie jest przyjemna, a ćwiczenia oddechowe potrafią kierować biochemię krwi, w kierunku, który “drażni” ośrodki oddechowe, wysyłając informacje o “braku powietrza”.
Jak temu zaradzić?
Przede wszystkim informujmy podopiecznych lub pamiętajmy o tym, że ćwiczenia oddechowe mogą wiązać się z pewnym dyskomfortem, co jest normalne. Zaś stan dyskomfortu możemy w każdej chwili przerwać, odpuszczając kontrolę oddechu, odpoczywając i wracając do ćwiczeń. - „Przedawkowanie” układu przywspółczulnego – w życiu liczy się balans, również autonomiczny. Zbyt długa i duża aktywność układu przywspółczulnego może wyciszyć potrzebne działanie współczulne, np. Optymalne pobudzenie i ciśnienie krwi. Wstajemy po ćwiczeniach i kręci się w głowie. Możemy nawet zemdleć.
Jak temu zaradzić?
Powoli zmieniaj pozycje, powoli wstawaj z pozycji niskich do wysokich. - Lęk wywołany relaksacją – relaksacja może wiązać się z lękiem przed utratę kontroli. Obserwacja własnych myśli lub zaburzonego oddechu może wyzwalać niepokój.
Jak temu zaradzić?
Przekierować uwagę na ruch i napięcie mięśni. Stosować ćwiczenia oddechowe oparte o ruch. Wtedy uwaga jest skupiona na ciele, a nie niepokojących myślach. - Spontaniczne reakcje – praca z oddechem to również praca na emocjach. Stan wyciszenia stresu może odblokować emocje, których energia potrzebuje ujścia – wtedy pojawiają się nagłe ruchy, tiki, czy skurcze ciała lub spontaniczne wyrażanie emocji, np. płacz lub krzyk.
Jak temu zaradzić?
Upewnij się, że w trakcie tych reakcji osoba czuje się bezpiecznie, lub czy doznania nie są zbyt intensywne. Jeżeli jest bezpiecznie, to pozwól na wyładowanie emocji. Jeżeli chcesz przerwać spontaniczną ekspresję, można zacząć się świadomie poruszać lub wstrzymać na kilka sekund powietrze. W przypadku gdy odblokowały się emocje i wspomnienia traumatyczne – upewnij się, że osoba ćwicząca chce kontynuować oraz, że Ty masz zasoby, by ją wesprzeć. Gdy trzeba pokieruj podopieczną lub podopiecznego do psychoterapeuty. - Zaburzenia rytmu serca – mogą być wywołane hiperwentylacją lub nadmierną hipowentylacją. Czyli za równo zbyt szybki, jak i zbyt wolny oddech oraz wstrzymywanie powietrza może wpłynąć na pracę serca. Ma to związek z wpływami autonomicznymi (hiperwentylacja) oraz mechanicznymi (zbyt mocna praca wydechowa) na pracę serca.
Jak temu zaradzić?
Oddychaj uruchamiając całą klatkę piersiową (oddech 360 st.) oraz robiąc łagodniejsze, bardziej rozluźnione wydechy (pomijając fakt, że wtedy warto też skonsultować sprawę z kardiologiem).
Sytuacje te nie muszą dotyczyć nigdy Ciebie lub Twoich podopiecznych, ale warto sobie zdawać sprawę z „drugiej strony medalu”, szczególnie, że wiedza na ten temat daje nam informacje, jak zaradzić skutkom ubocznym treningu oddechowego.
Tekst powstał na podstawie:
„Principles and Practice of Stress Management. 4th Edition” Paul M. Lehrer and Robert L. Woolfolk
