Czy kiedykolwiek doświadczyłaś/eś mrowienia w dłoniach, skurczów palców, uczucia duszności lub „kołatania” serca, które pojawia się nagle – często w stresie lub bez wyraźnej przyczyny? Możliwe, że był to epizod tężyczki utajonej, czyli stanu nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej, którego podłożem bywa… sposób, w jaki oddychasz.
Czym jest tężyczka?
Tężyczka to zespół objawów wynikających z nadmiernej pobudliwości układu nerwowo-mięśniowego. Dzieli się ją na:
- Tężyczkę jawną – spowodowaną najczęściej niedoborem wapnia (hipokalcemia),
- Tężyczkę utajoną – przy prawidłowym poziomie wapnia, ale z typowymi objawami (mrowienia, skurcze, lęk, drżenia), często związanymi z niedoborem magnezu lub… hiperwentylacją.
A co ma do tego oddech?
Bardzo dużo! Wiele osób z objawami tężyczki utajonej oddycha zbyt szybko, zbyt płytko lub „na zapas”. Taki styl oddychania prowadzi do zasadowicy oddechowej, czyli stanu, w którym:
- obniża się poziom dwutlenku węgla (CO₂) we krwi,
- rośnie pH (czyli krew staje się zbyt zasadowa),
- i – co kluczowe – spada poziom zjonizowanego wapnia (Ca²⁺), czyli tej formy wapnia, która naprawdę działa na mięśnie i układ nerwowy.
Dlaczego? Bo przy zasadowicy więcej wapnia wiąże się z białkami krwi, przez co staje się „niedostępny” dla komórek nerwowych. I tak pojawiają się objawy tężyczki – mimo że poziom wapnia w badaniach może być w normie.
Jak oddech może pomóc?
Celem terapii oddechowej przy tężyczce utajonej jest ograniczenie nadmiernej wentylacji i poprawa tolerancji na CO₂. Dzięki temu:
- stabilizujemy pH krwi,
- poprawiamy dostępność wapnia i magnezu,
- zmniejszamy pobudliwość układu nerwowego,
- redukujemy objawy (skurcze, drętwienia, uczucie paniki).
Polecane techniki oddechowe:
✅ Oddychanie przeponowe – spokojne, rytmiczne, z delikatnym ruchem brzucha przy wdechu i wydłużonym wydechu.
✅ Metoda Buteyki – polega na delikatnym zmniejszaniu objętości oddechowej i podnoszeniu tolerancji na CO₂ (np. przez spokojne wstrzymywanie oddechu).
✅ Ćwiczenia relaksacyjne z oddechem – np. progresywna relaksacja, joga nidra, oddech 4-2-6.
✅ Reedukacja wzorca oddechowego – nauka cichego, nosowego oddychania, z aktywacją przepony i świadomością oddechu.
Techniki, które mogą nasilać objawy i są przeciwwskazane:
⛔ Hiperwentylacja – głębokie, szybkie oddechy, często spotykane w niektórych intensywnych metodach (np. niektóre praktyki oddechowe typu „Wim Hof”).
⛔ Oddech przez usta – prowadzi do utraty CO₂ i suchości dróg oddechowych.
⛔ Napięciowy wzorzec oddechu (góra klatki piersiowej, barki, szyja) – aktywuje układ współczulny i sprzyja zasadowicy.
Podsumowanie
Tężyczka utajona to często pomijany stan, który można skutecznie łagodzić – również poprzez świadomy oddech. Praca z oddechem nie tylko poprawia parametry biochemiczne krwi, ale też pomaga wrócić do równowagi – fizjologicznej i psychicznej.
Jeśli doświadczasz podobnych objawów, warto skonsultować się z lekarzem, wykonać podstawowe badania (wapń, magnez, próba tężyczkowa), a następnie rozważyć współpracę z terapeutą oddechowym. Terapia tężyczki jest wielowymiarowa i wymaga szerokiego wsparcia.
